هر آنچه از جنگنده سوخوی ۴۷ روسیه باید دانست؟

طراحی جنگنده سوخوی 47

طراحی جنگنده سوخوی 47 برکوت (Berkut به معنای عقاب طلایی) یکی از جسورانه‌ترین و غیرمتعارف‌ترین طرح‌ها در تاریخ هوانوردی نظامی روسیه به‌شمار می‌رود. این هواپیما نه‌تنها برای عملکرد رزمی طراحی نشده بود، بلکه بیشتر به‌عنوان سکوی آزمایشی فناوری‌های آینده در جنگنده‌های نسل پنجم توسعه یافت. طراحی آن در دهه ۱۹۹۰ توسط شرکت هوافضای سوخو انجام شد.

جنگنده سوخوی 47 دارای طراحی آیرودینامیکی کاملاً منحصربه‌فردی است که برجسته‌ترین ویژگی آن، بال‌های پس‌گرای معکوس (Forward-Swept Wings) است. برخلاف بال‌های معمولی که به عقب متمایل‌اند، در این هواپیما بال‌ها به سمت جلو کشیده شده‌اند، که باعث بهبود چابکی، افزایش پایداری در زوایای حمله بالا و افزایش توان مانور در سرعت‌های پایین می‌شود. استفاده گسترده از مواد کامپوزیتی و آلیاژهای سبک وزن در ساخت بدنه، به منظور کاهش وزن و افزایش استقامت ساختاری در برابر فشارهای آیرودینامیکی بالا ضروری بود. بدنه‌ی هواپیما از نظر راداری نیز تا حدودی پنهانکار طراحی شده است و خطوط شکسته و طراحی باریک دماغه به کاهش سطح مقطع راداری کمک می‌کند.

کابین خلبان دارای طراحی ارگونومیک و دیجیتال با نمایشگرهای چندمنظوره است و سیستم پروازی آن به کنترل پرواز Fly-by-Wire  پیشرفته مجهز شده است تا خلبان بتواند رفتارهای پروازی ناپایدار بال‌های معکوس را مدیریت کند. سطوح کنترلی اضافی در دم، سکان‌های عمودی دوگانه و سطوح کانارد نیز به افزایش کنترل‌پذیری و پایداری هواپیما کمک می‌کنند. در مجموع، طراحی سوخوی۴۷ نمایانگر تلفیقی از نوآوری‌های آیرودینامیکی و فناوری‌های مدرن بود که پایه‌گذار توسعه جنگنده‌هایی مانندSu-57  شد.

سوخو 47: آزمایشگاه پرنده

در اوایل سال ۲۰۰۳، شرکت «سوخو» موفق شد در مناقصه طراحی و ساخت جنگنده‌ نسل پنجم پیروز شود. طبق برنامه‌ریزی‌های اولیه، نخستین پرواز این هواپیما قرار بود در سال ۲۰۰۶ انجام شود. با این حال، هواپیمای «سوخو-۴۷» یا همان «برکوت»، که به‌عنوان الگویی برای طراحی نسل آینده جنگنده‌ها در نظر گرفته شده بود و از طراحی منحصربه‌فرد بال‌های متمایل به جلو بهره می‌برد، در زمره جنگنده‌های نسل پنجم قرار نمی‌گیرد.

در مرکز طراحی و آزمایش شرکت سوخو، مهندسان بر این باورند که سوخو-۴۷ در واقع یک «آزمایشگاه پرنده» است؛ پلتفرمی برای آزمون فناوری‌ها، مواد جدید و نوآوری‌های مهندسی. با این وجود، شکل نهایی جنگنده نسل پنجم هنوز قطعی نشده و طراحی آن همچنان در حال تکامل است. بر اساس اطلاعات موجود از سوخو، پنج نمونه اولیه از جنگنده‌های نسل جدید در حال سپری کردن مراحل آزمایش آیرودینامیکی هستند.

یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر، اختلاف‌نظر میان طراحان و نظامیان درباره ویژگی‌های مورد انتظار از جنگنده نسل پنجم است. پرسش‌هایی نظیر این مطرح است که آیا جنگنده آینده باید شبیه بهF-117، با قابلیت پنهان‌کاری بالا اما توان مانور اندک باشد تا بتواند مأموریت خود را انجام داده و پس از رهاسازی تسلیحات، به پایگاه بازگردد؟ یا باید به‌مانندF-22، ضمن بهره‌مندی از فناوری رادارگریزی، توانایی شرکت در نبردهای نزدیک و پرتحرک را نیز داشته باشد؟

در همین راستا، متخصصان تأکید می‌کنند که در وهله نخست، باید چالش‌های فنی موجود، به‌ویژه در زمینه کاهش سطح آشکارسازی هواپیما، برطرف شود. به‌عنوان مثال، لازم است میدان حرارتی هواپیما به حداقل برسد. یکی از راهکارها، نصب پوشش‌هایی بر دریچه‌های ورودی هوا و خروجی موتور است که در صورت شناسایی توسط رادار یا تهدید توسط موشک‌های حرارتی، بتوانند به‌صورت خودکار بسته شوند. همچنین می‌توان از روش‌هایی مانند پراکندن جریان هوا به‌منظور کاهش امضای حرارتی استفاده کرد.

مانورپذیری سوخوی 47

مانورپذیری سوخوی 47 برکوت یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های این جنگنده مفهومی و آزمایشی است. طراحی آیرودینامیکی خاص آن، به‌ویژه استفاده از بال‌های پس‌گرای معکوس(Forward-Swept Wings)، باعث شده تا این هواپیما از توانایی‌های مانوری فوق‌العاده‌ای برخوردار باشد، به‌مراتب فراتر از بسیاری از جنگنده‌های هم‌دوره خود.

مانورپذیری سوخوی ۴۷ از طریق طراحی نوآورانه بال‌های پس‌گرای معکوس و بهره‌گیری از سطوح کنترلی پیشرفته مانند کاناردهای متحرک و سکان‌های عمودی دوگانه به‌دست آمده است. این ترکیب منجر به افزایش چشمگیر پایداری در زوایای حمله بالا، کاهش افت کنترل در سرعت‌های پایین و افزایش نرخ گردش هواپیما در مانورهای شدید می‌شود. همچنین، ساختار بال‌ها امکان توزیع متوازن فشار آیرودینامیکی را فراهم می‌کند که باعث حفظ کنترل در مانورهای پیچیده و تیز هوایی مانند «کبرا» یا «مانور فلر» می‌شود. افزون بر این، سیستم پرواز Fly-by-Wire  با چند کاناله بودن، به خلبان کمک می‌کند تا با دقت بالا و واکنش سریع، رفتارهای ناپایدار ذاتی بال‌های معکوس را کنترل کرده و از آن‌ها در جهت افزایش قدرت مانور استفاده کند. این ویژگی‌ها، سوخوی ۴۷ را به یکی از چابک‌ترین و مانورپذیرترین هواپیماهای آزمایشی روسیه تبدیل کرده‌اند، هرچند که هیچ‌گاه وارد تولید انبوه نشد.

تسلیحات سوخو ۴۷

سوخو ۴۷ برکوت (Su-47 Berkut) هرچند به‌عنوان یک جنگنده عملیاتی وارد خط تولید نشد، اما در طراحی آن قابلیت حمل تسلیحات متنوع برای نقش‌های رزمی در نظر گرفته شده بود. هدف از این تسلیحات، آزمایش قابلیت‌های هواپیما در سناریوهای واقعی نبرد هوایی و حملات زمین‌پایه بود.

سوخو ۴۷ به گونه‌ای طراحی شده بود که توانایی حمل طیفی از تسلیحات هوا به هوا و هوا به زمین را داشته باشد. مهم‌ترین سلاح در نظر گرفته‌شده برای آن، توپ داخلی 30 میلی‌متری نوع GSh-30-1 بود که در بسیاری از جنگنده‌های روسی مورد استفاده قرار گرفته است. این جنگنده همچنین قابلیت نصب تا ۱۴ جایگاه تسلیحاتی (۶ داخلی و ۸ خارجی) را داشت. تسلیحات قابل استفاده شامل موشک‌های هوا به هوای میان‌برد R-77 (مشابه AIM-120 آمریکا) و موشک‌های کوتاه‌برد R-73 بود که برای نبردهای داگ‌فایت در نظر گرفته شده بودند. همچنین توانایی حمل موشک‌های هوا به زمین مانند Kh-29 یا Kh-31 و نیز بمب‌های هدایت‌شونده یا غیرهدایت‌شونده بر روی آن پیش‌بینی شده بود.

به‌دلیل استفاده از جایگاه‌های تسلیحاتی داخلی (مشابه با طراحی‌های پنهانکار نسل پنجم)، امکان کاهش سطح مقطع راداری و بهبود ویژگی‌های رادارگریزی برای آن فراهم شده بود. با این حال، چون Su-47 بیشتر برای آزمایش فناوری‌های نوین پروازی ساخته شده بود، هیچ‌گاه این تسلیحات به طور کامل عملیاتی یا در میدان نبرد آزمایش نشدند.

مشخصات فنی کلی سوخوی سو-۴۷

کشور: روسیه
سازنده: سوخو
موتور: ۲ موتورتوربوفن   X Aviadvigatel D-۳۰F۶
قدرت:۳۵۰۰۰ پوند-نیرو
حداکثر سرعت کروز:۱۲۰۰ گره (۲۲۲۲ کیلومتر بر ساعت)
برد سفر:۱۸۰۰ مایل دریایی (۳۳۳۴ کیلومتر)
مصرف سوخت: ۱.۸ مایل دریایی بر گالن (۰.۸۸۱ کیلومتر بر لیتر)
سقف پرواز: ۵۹،۰۵۰ فوت