
هم ایران برای جنگ آماده است و هم آمریکا حالا کدامیک برای مذاکره آماده است؟
در پی فعالسازی مکانیسم ماشه و اعلام بازگشت تحریمها، منطقه وارد مرحلهای جدید و پرریسک شده است؛ مرحلهای که اسنپبک و مکانیسم ماشه را به زبان سیاستورزان برگردانده و همچنین احتمال شعلهور شدن یک جنگ منطقهای را افزایش داده است. تحلیلگران از بروز احتمالی یک تقابل نظامی گسترده میگویند: صحنه منطقه بار دیگر در آستانه جنگ ایران و اسرائیل قرار گرفته است؛ جنگی که پیامدهای آن فراتر از مرزها خواهد بود.
به گزارش روز نو این نگرانیها در حالی مطرح میشود که بازگشت تحریمها و اثرات اسنپبک، لایه دیگری از فشار را بر تهران و طرفهای بینالمللی تحمیل کرده است.
مکانیسم ماشه فعال شد؛ ایران و اسرائیل در آستانه جنگ مجدد؟
به گزارش مستقل آنلاین مقامات امنیتی اسرائیل نسبت به تشدید تنشها با جمهوری اسلامی هشدار دادهاند و میگویند وضعیت میتواند به درگیری مستقیم منجر شود. سخنان رهبران نظامی و سیاسی نیز رنگ و بوی آمادهباش دارد و نشان میدهد دو طرف در خط مقدم یک بازی قدرت قرار گرفتهاند که میتواند به حمله مجدد اسرائیل به ایران تبدیل شود.
از سوی دیگر، خطر سناریوهایی مانند جنگ ایران و اسرائیل که قبلاً تنها در محافل نظامی بررسی میشد اکنون بهعنوان یک گزینه استراتژیک محتملتر از گذشته مطرح شده است. این سناریو — حمله مجدد اسرائیل به ایران — هم در محافل بینالمللی و هم در تحلیلهای منطقهای بررسی میشود و میتواند فشارها را تشدید کند.
جنگ ایران و اسرائیل در آستانه انفجار؟
در توصیف سطح تهدید، مقامات امنیتی اسرائیل از افزایش آمادهباش خبر دادهاند و شواهد میدانی نیز این هشدارها را تقویت میکند. در همین حال تحلیلگران میگویند که طرحها و عملیات احتمالی آنقدرها هم نامحتمل نیست — بهخصوص وقتی که تهران تهدید کرده است همکاری خود را با نهادهای بینالمللی قطع میکند. احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران در سایه این تهدیدها بهطور جدی مورد بحث قرار دارد و همین مسأله سناریوسازیهای تازهای را در پنتاگون و محافل امنیتی اسرائیل به دنبال داشته است.
جنگ ایران و اسرائیل؛ سپاه از آمادگی «فوقالعاده» برای رویارویی خبر داد
در سمت ایران، فرماندهان نظامی با نمایشهای میدانی تلاش دارند پیام آمادگی و بازدارندگی را تقویت کنند. محمد باقری موسوی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، در دیدار از یگانهای هجومی نیروی دریایی ارتش و سپاه در هرمزگان با تاکید بر تغییرات ساختاری گفت: «در همین مدت کوتاه بعد از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با اسرائیل کارهای بسیار بزرگی در نیروی دریایی سپاه انجام گرفته و آنچه امروز دیدیم یک آمادگی فوقالعاده برای درگیری احتمالی آینده است.» این جمله هم هشدار به رقیب و هم پیامی برای پایگاه داخلی است که نشان میدهد تهران از منظر نظامی خود را برای سناریوهای سخت آماده میبیند. باز هم باید تاکید کرد که احتمالات حفظشده از جنگ ایران و اسرائیل همچنان بالاست و بحث درباره حمله مجدد اسرائیل به ایران در محافل تحلیلی بهطور مستمر تکرار میشود.
خاتمی: جمهوری اسلامی خواهان محو کامل اسرائیل از صفحه تاریخ است
احمد خاتمی، امام جمعه تهران، نیز صراحتاً گفت: «جمهوری اسلامی خواهان رفع کامل فتنه و محو اسرائیل از صفحه تاریخ است، بنابراین جنگ و جهاد تا رفع فتنه از عالم امتداد دارد.» همزمان، از زبان مقامات نظامی هم تحلیلهایی شنیده میشود که بر آمادهباش تأکید دارد: حمیدرضا مقدمفر، مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران، با اشاره به جنگ ۱۲ روزه گفت: «نیروهای نظامی و امنیتی و دفاعی همگی به صورت طبیعی در آمادهباش کاملند، اما منطق میگوید که اسرائیل در موقعیت جنگ با ایران نیست و توان حمله ندارد.» او افزود: «ادعاها مبنی بر جنگ قریبالوقوع بیش از هر چیز مصداق عملیات روانی و عملیات رسانهای با هدف تعلیق اقتصاد در ایران است.» این دو رویکرد موازی — آمادهسازی نظامی از یک سو و تلاش برای آرامنمایی از سوی دیگر — نشان میدهد که تهران میخواهد هم توان بازدارندگی خود را نشان دهد و هم از پیامدهای اقتصادی بازگشت تحریمها و اسنپبک بکاهد.
عراقچی: مذاکره با آمریکا بنبست محض است؛ مکانیسم ماشه ما را نمیترساند
در عرصه دیپلماتیک عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، پس از بازگشت از نیویورک جمعبندی سفر خود را اینگونه بیان کرد: سیاست خارجی جمهوری اسلامی «تا آخرین لحظه برای حفاظت از منافع کشور هر اقدام لازم را انجام میدهد.» او همچنین گفت که در طول این سفر «با آمریکاییها هم بهطور مستقیم و هم از طریق واسطه پیامهایی ردوبدل شد، اما نتیجه نشان داد که همانطور که رهبر جمهوری اسلامی گفته بود مذاکره با آمریکا یک بنبست محض است.» عراقچی با اشاره به بازگشت تحریمهای سازمان ملل (مکانیسم ماشه) افزود: «خیال میکردند هیولایی که از مکانیسم ماشه ساختهاند آنقدر ما را میترساند که حاضر به دادن هر امتیازی باشیم؛ قطعا اینطور نیست.» او تاکید کرد که مردم خواهند دید «تحریمهایی بیش از آنچه پیشتر آمریکا اعمال کرده بود وضع نخواهد شد و تغییرات در فهرست تحریمها تاثیر اقتصادی فوقالعادهای نخواهد داشت، اگرچه اثرات سیاسی و راهبردی آن پابرجاست و باید با آنها مقابله شود.»
ترامپ: اگر توافق نکنند جهنم به پا میشود.
اما در واشینگتن و محافل سیاست خارجی ایالات متحده فضا متفاوت است. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در بیاناتی جنجالی در پایگاه هوایی کوانتیکو مدعی شد که کشورهای عربی و اسلامی و اسرائیل با طرح صلح او برای غزه موافقت کردهاند و تنها موافقت حماس باقی مانده است. او با اشاره به حمله آمریکا به تاسیسات هستهای مدعی شد: «بمبافکنهای بی-۲ فوقالعاده بودند. این همان پنهانکاری واقعی است. من با فرمانده کین و پیت در اتاق جنگ بودم و میدیدیم که وارد میشوند؛ کاملا دستنخورده و بدون آنکه دیده شوند. واقعا هیچکس آنها را ندید. بمبهایشان را ریختند، همه به هدف خورد و نابودی کامل رخ داد. همه بمبها مستقیم وارد همان کانال هواکشها شدند که در دل یک کوه گرانیتی ساخته شده بودند.»
ترامپ همچنین هشدار داد که حماس «سه یا چهار روز» فرصت دارد تا به طرح صلح آمریکا پاسخ دهد و افزود: «اگر حماس امضا نکند جهنم بهپا میشود، به خاطر خودشان امیدوارم که قبول کنند.» او در ادامه گفت: «ما فقط منتظر حماس هستیم.» و با لحنی تهدیدآمیز تاکید کرد که در صورت رد طرح «به اسرائیل اجازه خواهد داد هر کاری که لازم باشد انجام دهد.» این نوع لحن و تهدیدها در عین حال که برای مصرف داخلی و بینالمللی طراحی شدهاند میتوانند در افزایش ریسک جنگ ایران و اسرائیل موثر باشند — موضوعی که تحلیلگران درباره پیامدهای بلندمدت آن هشدار میدهند.
منطقه اکنون در میانه یک معمای پیچیده قرار دارد؛ معمایی که محورهای آن بازگشت تحریمها، مکانیسم ماشه، اسنپ بک و شکست یا بنبست در مسیر مذاکره با آمریکا است. هر یک از این مولفهها میتواند آتش را در نقطهای شعلهور کند که منجر به حمله مجدد اسرائیل به ایران شود؛ سناریویی که در تحلیلهای کنونی بهکرات مطرح و بازپخش میشود. در چنین شرایطی بازیگران منطقهای و فرامنطقهای همزمان از مسیر دیپلماسی و اعمال فشار نظامی استفاده میکنند و چشمانداز دقیق چند هفته آینده را مبهم میسازند. متناظر با این ابهام تنها یک چیز روشن است: بازگشت تحریمها و مکانیسم ماشه و پیامدهای اسنپبک اقتصادی، بههمراه بنبست در مذاکره با آمریکا، صحنه را برای روزهای پرتنشتری آماده کرده است — روزهایی که میتواند تعیینکننده مسیر آینده منطقه و شاید احتمال وقوع جنگ باشد.