نابودی گردشگری ایران در جنگ ۱۲ روز
روزنو :در دوران جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بسیاری از کسب‌وکار‌ها در کشور آسیب دیدند، اما برخی از حوزه‌ها بیشتر از بقیه در معرض آسیب و ضرر و زیان قرار گرفتند؛ زیرا تداوم فعالیت آنها ارتباط مستقیمی با آرامش سیاسی و اقتصادی دارد. یکی از این حوزه‌ها گردشگری و هتلداری است؛ زیرا در مواقع بحرانی و به خصوص جنگ، تعداد گردشگران ورودی و داخلی کشور بسیار کم می‌شود و حتی به صفر میل می‌کند.
جنگ بزرگترین آسیب را به هتلداری و صنعت گردشگری زد و تعطیلی‌ها به حد ۱۰۰ درصد رسید که شاید بتوان گفت حتی در دوران کرونا هم شاهد این ورشکستگی صنعت گردشگری نبودیم. بزرگترین مشکل صنعت اینست که در این چندسال ورودی گردشگر اروپایی و آمریکایی و حتی چین و روسیه هم نزدیک به صفر شده است
به گزارش روز نو رکود و شوک شدید ناشی از جنگ و حملات موشکی اسرائیل، صنعت گردشگری را تقریباً فلج کرد. همزمان نیز بسیاری از سفر‌های داخلی و خارجی لغو شدند و ترس از ناامنی باعث خالی شدن هتل‌ها شد. همچنین لغو تور‌ها و کنسلی‌های گسترده از آسیب‌های جدی این صنف بود. آژانس‌های مسافرتی اعلام کردند که تقریباً تمام تور‌های ورودی لغو شده‌اند و خطوط هوایی بین‌المللی نیز پرواز‌ها به ایران را متوقف کردند. در نهایت نیز درآمد نزدیک به صفر در مناطق درگیر در جنگ ثبت شد و برخی هتل‌های مناطق مرکزی و تهران با افت شدید حتی به صورت موقت تعطیل شدند.
چالش‌های گردشگری قبل از جنگ
اما ۱۲ روز این جنگ تنها زمانی نبود که صنعت گردشگری ایران با بحران و چالش مواجه شد. صنعت گردشگری تا پیش از این هم با چالش‌هایی نظیر کاهش ورود گردشگران خارجی به‌دلیل تحریم ها، افت شدید قدرت خرید داخلی، فرسودگی تاسیسات اقامتی، افزایش هزینه‌هایی نظیر انرژی، مالیات، بیمه، دستمزد و ... روبه‌رو بوده است. رکود ناشی از تحریم‌ها و بحران‌های داخلی از اصلی‌ترین مشکلات جامعه هتلداران حتی پیش از ۲۳ خرداد سال جاری بود. صنعت هتلداری ایران در سال‌های گذشته به شدت تحت تأثیر تحریم‌ها، کاهش سفر‌های خارجی و نوسانات ارزی قرار داشت. بیشتر هتل‌ها نیز با ضریب اشغال پایین (بعضاً زیر ۳۰ درصد) فعالیت می‌کردند.
کاهش گردشگری بین‌المللی، بحران کرونا، ناامنی‌های سیاسی و قطع ارتباطات بانکی نیز خود باعث شد ورود گردشگران خارجی به ایران به کمترین میزان برسد. از سوی دیگر بیشتر وابستگی هتل‌ها در ایران به مسافران داخلی و زائران مذهبی است و بخش زیادی از درآمد هتل‌ها از مسافران داخلی و زائران مشهد، قم، شیراز و... تأمین می‌شد؛ اما تورم و کاهش قدرت خرید مردم باعث شد حتی این بخش نیز دچار افت جدی شود.
شهاب علی‌عرب: خروجی رکودی که در حال حاضر در حوزه گردشگری با آن دست به گریبانیم، اینست که تا چندسال آینده زیرساخت‌های گردشگری و منابع انسانی که ایجاد کرده بودیم کلا از بین می‌رود. وقتی هتلدار ما نتواند نیروی مدیر، کارمند و کارشناس خود را نگه دارد مجبورست آنها را اخراج کند. افراد اخراجی نیز وارد صنعت دیگری می‌شوند و درنتیجه از لحاظ منابع انسانی و زیرساختی در صنعت گردشگری دچار فقر و فروپاشی می‌شویم
پله‌پله تا مرگ صنعت هتلداری در سایه بی‌عملی وزیر گردشگری
پس از جنگ ایران و اسرائیل بسیاری از مسئولین حوزه‌های مختلف و مقامات از جبران آسیب‌های جنگ در حوزه خود صحبت کردند یا حداقل وعده جبران دادند، اما به نظر می‌رسد وزارت گردشگری و میراث فرهنگی در این میان ساکت است و خبری از ترمیم آسیب‌های جنگ به این حوزه اقتصاد کشور نیست.
در همین راستا، رئیس جامعه هتلداران ایران در گفت‌و‌گو با اقتصاد۲۴ درباره میزان خسارت صنعت هتلداری در تنش‌های اخیر میان ایران و اسرائیل گفت: «در حال حاضر، تعیین رقم دقیق خسارات وارده به صنعت هتلداری در سطح ملی با چالش‌هایی مواجه است؛ اما آنچه می‌توانم به طور قطع بگویم این است که استان‌های متعددی، به ویژه در مناطق غربی، شمال غربی و شمالی کشور که در دوران پیک سفر قرار داشتند، با کاهش قابل توجه تعداد مسافران مواجه شده‌اند. این وضعیت منجر به آن شد که هتل‌ها برای حفظ ارتباط با مشتریان و جلوگیری از آسیب بیشتر، سیاست‌های بسیار منعطف‌تری را اتخاذ کنند. از جمله این سیاست‌ها می‌توان به پذیرش کنسلی‌ها بدون اعمال جریمه و ارائه تخفیفات قابل‌توجه از ۵۰ تا ۹۰ درصد اشاره کرد».
جمشید حمزه‌زاده درباره رفتار دولت در زمینه جبران آسیب‌های جنگ اظهار کرد: «متأسفانه تاکنون شاهد هیچ اقدام عملی و ملموسی از سوی دولت در راستای حمایت از صنعت هتلداری نبوده‌ایم. اظهارات وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محدود به وعده‌هایی مبنی بر انعکاس مشکلات به دولت و پیگیری آنها بوده است، حداقل تا این لحظه».
او درباره بحران‌های این صنعت اضافه کرد: «صنعت هتلداری، حتی پیش از بروز بحران‌های اخیر نیز با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کرد. تحریم، ورود گردشگران خارجی را تا حد زیادی محدود کرد. در جای خالی گردشگر خارجی، بیشتر وابستگی هتل‌ها در ایران به مسافران داخلی و زائران مذهبی محدود شد، اما مساله اینجاست که قدرت خرید داخلی به شدت افت کرده و سفر علنا از اولویت زندگی بسیاری از مردم خارج شده است. فرسودگی تأسیسات اقامتی نیز از مشکلات مهم دیگری است که پس از کرونا و بحران‌های مالی که هنوز هم کامل سرشکن نشده، به این صنعت ضربه زد. علاوه بر این موارد، مشکلاتی نظیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی و مسائل مربوط به پرداخت مالیات و بیمه نیز سال‌هاست که گریبان‌گیر این صنعت است و بر مشکلات آن افزوده است».
تشدید چالش‌های گردشگری با جنگ
نایب‌رئیس اول کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی»، درباره آسیب هتلداران و صنعت گردشگری از ۱۲ روز جنگ با اسرائیل عنوان کرد که هتل‌ها و دیگر بخش‌های صنعت گردشگری به کل تعطیل شدند.
شهاب علی‌عرب تصریح کرد: جنگ بزرگترین آسیب را زد و تعطیلی‌ها به حد ۱۰۰ درصد رسید که شاید بتوان گفت حتی در دوران کرونا هم شاهد این ورشکستگی صنعت گردشگری نبودیم. به گفته او، در بحران جنگ، به غیر از خطه مازندران و گیلان، مابقی شهر‌ها و استان‌های ایران تعطیلی صددرصدی را داشتند.
این فعال اقتصادی درباره چالش‌های هتلداران و صنعت گردشگری قبل از جنگ، بیان کرد: بزرگترین مشکل ما قبل از جنگ، ورودی گردشگر بود.
علی‌عرب توضیح داد: در حوزه گردشگر مسلمان و گردشگرانی که تحریم را رعایت نمی‌کردند مشکلی نداشتیم ولی ظرفیت اقامتی ما مازاد بر این بود. یعنی بعضی از استان‌ها مانند فارس، اصفهان و یزد که گردشگر مسلمان کمتری برای بازدید می‌رفت، لطمات سنگینی خوردند ولی استان‌هایی مانند قم و خراسان که گردشگرپذیر مسلمان بودند، کمتر آسیب دیدند.
نایب‌رئیس اول کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی»: در زمان جنگ گردشگران مسلمان هم دیگر نیامدند. گردشگران مسلمانی هم که در کشور بودند، به دلیل ناامنی که ایجاد شده بود، خروج از ایران را ترجیح دادند؛ بنابراین در طول جنگ ۱۲ روزه هتل‌ها و دیگر بخش‌های صنعت گردشگری به کل تعطیل شدند
او تاکید کرد: بزرگترین مشکل صنعت اینست که در این چندسال ورودی گردشگر اروپایی و آمریکایی ما و حتی چین و روسیه هم نزدیک به صفر شده است.
نایب‌رئیس اول کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران با اشاره به تشدید چالش‌های صنعت گردشگری در زمان جنگ، افزود: در زمان جنگ گردشگران مسلمان هم دیگر نیامدند. گردشگران مسلمانی هم که در کشور بودند، به خاطر ناامنی که ایجاد شده بود، خروج از ایران را ترجیح دادند.
احتمال نابودی زیرساخت‌های گردشگری
علی‌عرب درباره نقش دولت برای جبران آسیب‌های جنگ به هتلداری و گردشگری، اظهار داشت: مسلما دولت و دستگاه‌های زیرمجموعه باید برای جبران این خسارات ورود کنند.
او به چالش‌های صنعت در موضوعات مالیاتی و تامین اجتماعی اشاره کرد و ادامه داد: اکنون سازمان تامین اجتماعی در خصوص بیمه هیچ شرایط جبرانی مهیا نکرده است. باید انتهای ماه لیست بیمه را اظهار کنیم، اما در اول ماه جدید اعلام شد که سازمان تامین اجتماعی ۴ روز تنفس می‌دهد. این تنفس به درد صنعت گردشگری یا حتی صنایع دیگر نمی‌خورد!
این عضو اتاق بازرگانی تاکید کرد: به نظرم دستگاه‌های حاکمیتی هم باید برای جبران ضرر و زیانی که به صنعت گردشگری خورده است، ورود کنند و کمک حال باشند.
علی‌عرب همچنین عنوان کرد: خروجی رکودی که در حال حاضر در حوزه گردشگری با آن دست به گریبانیم، اینست که تا چندسال آینده زیرساخت‌های گردشگری و منابع انسانی که ایجاد کرده بودیم کلا از بین می‌رود. وقتی هتلدار ما نتواند نیروی مدیر، کارمند و کارشناس خود را نگه دارد مجبورست آنها را اخراج کند. افراد اخراجی نیز وارد صنعت دیگری می‌شوند و درنتیجه از لحاظ منابع انسانی و زیرساختی در صنعت گردشگری دچار فقر و فروپاشی می‌شویم. به اعتقاد او، شاید تنها صنعتی که در این حوزه‌های تاثیرپذیر خیلی حساس و ضرر آن هم بلندمدت است، گردشگری باشد.
نایب‌رئیس اول کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در پایان خاطرنشان کرد: کارخانه‌ها در جنگ ۱۲ تا ۱۵ روز تعطیل بودند و دوباره شروع به فعالیت کردند؛ اما گردشگری اینطور نیست و گردشگر تا ماه‌های آینده به دلیل خطرات جنگ وارد کشور نمی‌شود و این خود لطمات زیادی به این صنعت می‌زند.
