متهم گرانی میوه‌ها مشخص شد!
روزنو :بازار میوه و تره‌بار در ماه‌های اخیر فراز و فرود بسیاری را پشت سر گذاشته است. بعضی محصولات تا ۵۰ درصد گران و بعضی کاهش قیمت داشته‌اند. فعالان این حوزه دخالت دولت، قطعی آب و برق، افزایش هزینه انرژی و ضعف زیرساخت‌ها را از عوامل اصلی این تغییرات می‌دانند.
در روز‌هایی که فشار تورم بر سفره خانوار‌ها سنگینی می‌کند، تغییرات قیمت میوه و تره‌بار بیش از پیش به چشم می‌آید. این بخش از بازار به دلیل نقش مستقیم در تأمین سبد غذایی مردم، یکی از شاخص‌ترین نمود‌های گرانی یا ارزانی در ذهن مصرف‌کنندگان است.
به گزارش روز نو با این حال در ماه‌های اخیر، بازار میوه و تره‌بار مسیری ناهمگون را پیموده است. بعضی اقلام با رشد قیمتی شدید مواجه شده‌اند و بعضی دیگر کاهش نرخ را تجربه کرده‌اند.
پشت این فراز و فرودها، مجموعه‌ای از عوامل ساختاری و مقطعی نهفته است. از شرایط تولید و هزینه‌های انرژی گرفته تا مشکلات حمل‌ونقل، ضایعات بالا و سیاست‌های تنظیم بازار، همه این موارد در ناهماهنگی نرخ‌ها نقش دارند.
قیمت بعضی اقلام میوه تا مرز ۵۰ درصد رشد داشت
بررسی قیمت میوه و تره‌بار در میادین حاکی از آن است که در اسفند ۱۴۰۳، آناناس با قیمت ۱۳۳ هزار تومان به فروش می‌رسید که نرخ این میوه با رشد ۴۷ درصدی به ۱۹۵ هزار تومان رسیده است.
قیمت سیب قرمز هم با ۴۱ درصد افزایش از ۳۹ هزار تومان به ۵۵ هزار تومان و قیمت موز هم با رشد ۱۸ درصدی از ۷۹ هزار تومان به ۹۳ هزار تومان رسیده است.
قیمت هندوانه هم از اسفند ۱۴۰۳ تاکنون تغییری نداشته و همچنان این محصول با نرخ ۱۵ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
قیمت لیموترش هم در آخرین ماه فصل زمستان ۴۷ هزار تومان بود، اما در حال حاضر نرخ این محصول با رشد ۳۴ درصدی به ۶۸ هزار تومان رسیده است.
میوه‌های تابستانه نظیر توت‌فرنگی و زردآلو هم به‌ترتیب با نرخ‌های ۱۲۹ هزار تومان و ۱۰۵ هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرند.
علی رضوانی‌زاده، رئیس کمیسیون کشاورزی دوره دهم اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «تجارت‌نیوز»:
قطعی آب و برق عامل افزایش قیمت میوه / حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی به ضایعات تبدیل می‌شوند
قطعی آب و برق عامل افزایش قیمت میوه / حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی به ضایعات تبدیل می‌شوند
بازار میوه و تره‌بار در ماه‌های اخیر فراز و فرود بسیاری را پشت سر گذاشته است. بعضی محصولات تا ۵۰ درصد گران و بعضی کاهش قیمت داشته‌اند. فعالان این حوزه دخالت دولت، قطعی آب و برق، افزایش هزینه انرژی و ضعف زیرساخت‌ها را از عوامل اصلی این تغییرات می‌دانند.
به گزارش تجارت نیوز، در روز‌هایی که فشار تورم بر سفره خانوار‌ها سنگینی می‌کند، تغییرات قیمت میوه و تره‌بار بیش از پیش به چشم می‌آید. این بخش از بازار به دلیل نقش مستقیم در تأمین سبد غذایی مردم، یکی از شاخص‌ترین نمود‌های گرانی یا ارزانی در ذهن مصرف‌کنندگان است.
با این حال در ماه‌های اخیر، بازار میوه و تره‌بار مسیری ناهمگون را پیموده است. بعضی اقلام با رشد قیمتی شدید مواجه شده‌اند و بعضی دیگر کاهش نرخ را تجربه کرده‌اند.
پشت این فراز و فرودها، مجموعه‌ای از عوامل ساختاری و مقطعی نهفته است. از شرایط تولید و هزینه‌های انرژی گرفته تا مشکلات حمل‌ونقل، ضایعات بالا و سیاست‌های تنظیم بازار، همه این موارد در ناهماهنگی نرخ‌ها نقش دارند.
قیمت بعضی اقلام میوه تا مرز ۵۰ درصد رشد داشت
بررسی قیمت میوه و تره‌بار در میادین حاکی از آن است که در اسفند ۱۴۰۳، آناناس با قیمت ۱۳۳ هزار تومان به فروش می‌رسید که نرخ این میوه با رشد ۴۷ درصدی به ۱۹۵ هزار تومان رسیده است.
قیمت سیب قرمز هم با ۴۱ درصد افزایش از ۳۹ هزار تومان به ۵۵ هزار تومان و قیمت موز هم با رشد ۱۸ درصدی از ۷۹ هزار تومان به ۹۳ هزار تومان رسیده است.
قیمت هندوانه هم از اسفند ۱۴۰۳ تاکنون تغییری نداشته و همچنان این محصول با نرخ ۱۵ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
قیمت لیموترش هم در آخرین ماه فصل زمستان ۴۷ هزار تومان بود، اما در حال حاضر نرخ این محصول با رشد ۳۴ درصدی به ۶۸ هزار تومان رسیده است.
میوه‌های تابستانه نظیر توت‌فرنگی و زردآلو هم به‌ترتیب با نرخ‌های ۱۲۹ هزار تومان و ۱۰۵ هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرند.
قیمت تره‌بار سیر نزولی پیدا کرد
در مقابل، قیمت تره‌بار در بعضی موارد روند کاهشی پیدا کرده است. به عنوان نمونه، قیمت سیب‌زمینی که در اسفند ۱۴۰۳، ۳۹ هزار تومان بود، اکنون به ۳۳ هزار تومان رسیده است.
قیمت پیاز هم از ۲۶ هزار تومان به ۱۸ هزار تومان و قیمت گوجه‌فرنگی هم از ۳۹ هزار تومان به ۲۹ هزار تومان رسیده است.
کاهو رسمی هم در اسفندماه ۱۴۰۳، با قیمت ۲۴ هزار تومان به فروش می‌رسید، اما حالا این محصول با نرخ ۱۹ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
چه عواملی در بی‌نظمی بازار میوه و تره‌بار نقش دارند؟
علی رضوانی‌زاده، رئیس کمیسیون کشاورزی دوره دهم اتاق بازرگانی ایران، درباره علت افزایش قیمت میوه و تره‌بار در روز‌های اخیر در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز توضیح داد: عامل اصلی بی‌نظمی‌های ایجاد شده در بازار میوه و تره‌بار، دخالت دولت است. علاوه بر دخالت دولت، قطعی برق هم باعث شده تا میزان برداشت محصول کاهش پیدا کند. به دلیل کاهش سطح برداشت، قیمت تمام‌شده محصولات هم افزایش پیدا کرده است.
او افزود: عدم دقت در تنظیم‌گری بازار باعث ایجاد چنین شرایطی در بازار میوه و تره‌بار شده و تشکل‌ها باید برای تنظیم‌گری بازار اقدام کنند. چرا که با قیمت‌گذاری دستوری توسط دولت، این مشکل برطرف نمی‌شود.
قطعی آب و برق مشکل اصلی حوزه کشاورزی / قطعی آب و برق به کشاورزی لطمه می‌زند
این فعال بخش خصوصی درباره نقش قطعی آب در کاهش تولید عنوان کرد: کمبود آب به بخش کشاورزی هم آسیب وارد کرده است. به طور مثال، زمانی که برق چاه‌ها قطع می‌شود، امکان استفاده از آب هم وجود ندارد. در چنین شرایطی، لطمه کمبود آب و برق دوچندان می‌شود.
کشاورزان مجبور هستند گازوئیل را با قیمت بالاتری تهیه کنند
رئیس کمیسیون کشاورزی دوره دهم اتاق بازرگانی ایران درباره تأثیر افزایش قیمت گازوئیل بر افزایش قیمت میوه و تره‌بار اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، افزایش نرخ گازوئیل است. گازوئیل چندین برابر قیمت واقعی خرید و فروش می‌شود و کشاورز مجبور است با قیمت بالاتری گازوئیل را تهیه کند.
۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی از مرحله تولید تا مصرف به ضایعات تبدیل می‌شود / این امر در گرانی محصول و ضرر و زیان کشاورزان تأثیرگذار است
رضوانی‌زاده با اشاره به تأثیر ضایعات میوه و تره‌بار در قیمت نهایی کالا عنوان کرد: بر اساس برآورد‌ها و با وجود اختلاف در آمارها، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی از مرحله تولید در مزرعه تا مصرف نهایی به ضایعات تبدیل می‌شود. علت اصلی این شرایط این است که در بخش‌هایی نظیر حمل‌ونقل، فرآیند بسته‌بندی و … ظرفیت‌های مناسبی وجود ندارد و همین امر در گرانی محصول و ضرر و زیان کشاورزان تأثیرگذار است.
اتباع کار را با هزینه کمتر انجام می‌دهند / تأثیر خروج اتباع بر افزایش قیمت میوه در تره‌بار چندان زیاد نیست
رئیس کمیسیون کشاورزی دوره دهم اتاق بازرگانی ایران درباره تأثیر مهاجرت اتباع افغانستانی بر کاهش برداشت و افزایش قیمت میوه و تره‌بار تشریح کرد: کاری که اتباع با هزینه کمتر انجام می‌دهند، نیروی داخلی با نرخ بالاتری انجام می‌دهد. به همین دلیل، نیروی انسانی تا حدی در افزایش قیمت تمام‌شده محصول نقش دارد. شاید مهاجرت اتباع در کاهش برداشت و افزایش نرخ تأثیر داشته باشد، اما این تأثیر چندان قابل توجه نیست.
او تأکید کرد که در زنجیره تأمین محصول، مواردی نظیر افزایش هزینه انرژی، حمل‌ونقل، نیروی انسانی و … وجود دارند و تمام این عوامل در افزایش قیمت میوه و تره‌بار تأثیر‌گذار‌اند.
ضرر و زیان ناشی از ضایعات به قیمت تمام‌شده محصول در خرده‌فروشی‌ها اضافه می‌شود
رضوانی‌زاده در پاسخ به این پرسش که چرا قیمت میوه در میادین میوه و تره‌بار با کف بازار متفاوت است؟ تشریح کرد: یکی از دلایل این تفاوت، ضایعات محصول است. زمانی که خرده‌فروشی‌ها محصولی را از تره‌بار خریداری می‌کنند، ضرر و زیان ناشی از ضایعات را به قیمت تمام‌شده اضافه می‌کنند.
وی افزود: به طور مثال در بحث حبوبات، یک نرخ برای میادین میوه و تره‌بار و یک نرخ هم با ۱۵ تا ۲۰ درصد اختلاف، برای خرده‌فروشی‌ها تعیین می‌شود. در بحث میوه و تره‌بار به دلیل وجود ضایعات محصول، شبکه حمل‌ونقل ضعیف و … نمی‌توان از این روش استفاده کرد. بنابراین، قیمت تمام‌شده قطعا با قیمتی که کشاورز محصول خود را به فروش رسانده، تفاوت دارد.
اصلاح الگوی کشت با مشارکت میادین میوه و تره‌بار قابلیت اجرایی پیدا می‌کند
این فعال حوزه کشاورزی برای رفع مشکلات این حوزه پیشنهاد داد: تمام میادین میوه و تره‌بار به‌جای اینکه قیمت‌گذاری دستوری داشته باشند، باید روی تقویم تولید اقلیم‌های کشور برنامه‌ریزی کنند و در قالب کشاورزی قراردادی، محصولات مورد نیاز جامعه را پیش‌خرید کنند تا کشاورز از بابت قیمت‌ها و بازار نگرانی نداشته باشد و بیش از نیاز تولید نکند. همچنین، براساس قیمت انرژی و … قیمت دقیق‌تری به دست آید.
وی اضافه کرد: این روش همان اصلاح الگوی کشت است که با مشارکت میادین میوه و تره‌بار، این طرح قابلیت اجرایی پیدا می‌کند.
ناکارآمدی‌های ساختاری در زنجیره تولید و توزیع
آنچه از بررسی بازار میوه و تره‌بار برمی‌آید، نشان می‌دهد که گرانی یا ارزانی مقطعی بعضی محصولات صرفاً نتیجه شرایط طبیعی عرضه و تقاضا نیست، بلکه محصول مجموعه‌ای از ناکارآمدی‌های ساختاری در زنجیره تولید و توزیع است.
دخالت‌های غیرکارشناسی دولت، نبود برنامه‌ریزی مبتنی بر تقویم تولید، ضعف در حمل‌ونقل و بسته‌بندی، اتلاف بالای محصولات و فشار هزینه‌های انرژی و نیروی کار، چرخه‌ای معیوب را ایجاد کرده که به سود کشاورز و مصرف‌کننده نیست.
تا زمانی که سیاست‌گذاری در این بخش به جای رویکرد دستوری بر پایه اصلاح الگوی کشت، کشاورزی قراردادی و تقویت زیرساخت‌ها استوار نشود، بازار میوه و تره‌بار همچنان در معرض شوک‌های قیمتی مکرر باقی قرار دارد و امنیت غذایی مردم به متغیری وابسته به بحران‌های کوتاه‌مدت تبدیل می‌شود.
