آمریکا از ایران درخواست کمک خواهد کرد؟
در ماه‌های اخیر، موضوع آغاز و اوج گیری بحران در اوکراین ـ که به شاخصه‌ای برای تعیین میزان تقابل روسیه و غرب، به ویژه آمریکا تبدیل شده ـ توجه بیشتر محافل سیاسی و تحلیلی را به خود معطوف کرده است. در این میان، پرسش عمده این است که تقابل واشنگتن و مسکو در موضوع اوکراین، چه تأثیری بر همکاری‌های آن‌ها در سوریه خواهد گذاشت و نقش ایران چه خواهد بود؟
تا پیش از این، با وجود اختلاف نظرهای بسیار شدید و بنیادین روسیه و آمریکا بر سر سوریه، این دو کشور بر سر مجموعه‌ای از موضوعات به
همکاری با یکدیگر پرداخته بودند؛ به ویژه در زمینه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که خواستار نابودی سلاح‌های شیمیایی سوریه شد.
همکاری در موضوع سلاح‌های شیمیایی مؤثر بود و تنها یک گام تا کامل شدن فاصله دارد؛ اما تلاش‌های سازمان ملل برای برقراری گفت‌و‌گو میان دولت اسد و مخالفان، در ماه فوریه و در کنفرانس ژنو شکست خورد. استعفای اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل در امور سوریه که هفته گذشته انجام گرفت، مهم‌ترین نمود شکست روند سیاسی بود.
از سوی دیگر، ایران این روز‌ها عمیقاً در روند مذاکرات با شش قدرت جهانی ـ از جمله آمریکا ـ بر سر آینده برنامه هسته‌ای خود درگیر شده است. ضرب الاجل مقدماتی تعیین شده برای توافق جامع، آخر ماه ژوئیه است. در صورتی که این توافق حاصل شود، می‌تواند زمینه‌ای برای گفت‌و‌گو ایران و آمریکا درباره دیگر موضوعات منطقه‌ای، از جمله عراق و سوریه باشد.
«پل سَلِم»، معاون پژوهش و سیاستگذاری مؤسسه مطالعات خاورمیانه در واشنگتن در این زمینه اظهار می‌دارد: «مردم اکنون می‌گویند خوب، روس‌ها را فراموش کنید؛ اما شاید بتوانیم برای احیای گونه‌ای از روند سیاسی در ژنو، با ایرانی‌ها گفت‌و‌گو کنیم».
وی می‌افزاید: «من فکر می‌کنم ایرانی‌ها وضعیت سوریه را بهتر از پوتین درک می‌کنند. پوتین این موضوع را همچون مسئله چچن، با اقدام نظامی قابل حل می‌داند؛ اما ایرانی‌ها می‌دانند اینجا منطقه شامات است و شما نمی‌توانید با بمباران، راه پیروزی بر مسائل فرقه‌ای را باز کنید... این احساس وجود دارد که ایران می تواند در کوتاه مدت راهکاری را ارائه دهد، اما روسیه نمی‌تواند».
البته در این میان، گروه دیگری از تحلیلگران نیز هستند که بر این باورند شکاف موجود میان آمریکا و روسیه بر سر اوکراین، باید سبب شود ایالات متحده تهدید وتو روسیه را در شورای امنیت نادیده گرفته و رویکرد یکجانبه تری را نسبت به سوریه در پیش گیرد.
اما آنچه مشخص است، دولت اوباما هیچ گونه تمایلی برای مداخله بیشتر در درگیری سوریه ندارد که دلیل آن نیز خستگی افکار عمومی آمریکا از جنگ و همچنین تمایل به تمرکز بیشتر بر قدرت گیری رقبای اقتصادی آمریکا در منطقه شرق آسیاست؛ بنابراین، به نظر می‌رسد گزینه کمک گرفتن از ایران برای حل بحران سوریه، همچنان به عنوان منطقی‌ترین گزینه مطرح باشد.
