چرا برخی مردم حوادث ناشی از نشت گاز را باور نمی‌کنند؟
روزنو :این روز‌ها گزارش‌هایی دربارهٔ حوادث نشت گاز و چند سانحهٔ آتش‌سوزی و اتفاقات مشابه در برخی مناطق کشور منتشر شده که در فضای روانی پس‌از جنگ، برخی کاربران آن را به اقدامات خصمانه مرتبط می‌دانند.
این روز‌ها گزارش‌هایی دربارهٔ حوادث نشت گاز و چند سانحهٔ آتش‌سوزی و اتفاقات مشابه در برخی مناطق کشور منتشر شده که در فضای روانی پس‌از جنگ، برخی کاربران آن را به اقدامات خصمانه مرتبط می‌دانند. این در حالی است که بررسیِ علمی و کارشناسی نشان می‌دهد چنین حوادثی در کشوری با ۹۰ میلیون جمعیت و ۳۰ میلیون مشترک گاز کاملاً طبیعی محسوب می‌شود.
به گزارش روز نو، اما علم روانشناسی پاسخ‌های معتبری برای این برداشت‌ها دارد:
۱. اثر هاله‌ای (Halo Effect):
ذهن انسان تمایل دارد رویداد‌های پُرتأثیر مانند جنگ را به اتفاقات روزمره تعمیم دهد. این پدیده در روانشناسی «اثر هاله‌ای» نام دارد؛ یعنی یک رویداد بزرگ مثل درگیری با اسرائیل چنان بر ذهن ما سایه می‌اندازد که هر حادثهٔ کوچک را به آن ربط می‌دهیم.
۲. سوگیریِ تأییدی (Confirmation Bias):
ما ناخودآگاه به‌دنبال اطلاعاتی می‌رویم که باور‌های قبلی‌مان را تأیید کند. اگر تصور کنیم دشمن در حال خرابکاری است، هر حادثه‌ای را شاهدی بر این مدعا می‌دانیم.
۳. سوگیریِ توجه (Attentional Bias):
برخی رسانه‌ها و حساب‌های مجازی با بزرگ‌نمایی حوادث عادی مانند آتش‌سوزی یا نشت گاز، سعی در ایجاد ترس و ناامنی دارند. این کار باعث می‌شود مردم به‌جای پرداختن به علت واقعی حوادث، در دام «تئوری‌های توطئه» بیفتند.
واقعیت‌های کارشناسی:
مدیرعامل شرکت ملی گاز تأکید کرده که «در کشوری با این حجم از مشترکان گاز، وقوع چنین حوادثی اجتناب‌ناپذیر است و متاسفانه همیشه بوده و آمار آن در این روز‌ها تغیری نکرده است». مثلاً در یک نمونه آمار تجمیعیِ ارائه‌شده، تنها در ۵ ماه ابتداییِ سال ۱۴۰۲، ۳۵ مورد انفجار در مشترکان خانگیِ گاز به دلایلی از جمله سهل‌انگاری رقم خورده و ۱۲ نفر جان خود را در این حوادث از دست داده‌اند.
آمار تکمیلی در حال جمع آوری است و بزودی منتشر می‌شود.
راهکار‌های مقابله با این سوگیری‌ها:
پیگیری اخبار از منابع رسمی و معتبر
پرهیز از تعمیم‌های شتابزده
بررسی آمار و اطلاعات کارشناسی
حفظ آرامش و پرهیز از انتشار شایعات
در شرایط کنونی دشمن از هر فرصتی برای ایجاد ناامنیِ روانی در جامعه استفاده می‌کند. اما باید توجه داشت که اگرچه احتمال تکرار جنایت اسرائیل هر لحظه وجود دارد، اما اساساً در صورت وقوع چنین کاری، کتمان این موارد به دلایل مختلف امکان‌پذیر نیست.
یک منبع آگاه صبح امروز در این خصوص گفت: مردم نگران این خبرسازی‌ها نباشند و اگر اتفاق خصمانه‌ای در کشور رخ دهد، اخبار آن بلافاصله و همزمان با فعال‌شدن آژیر خطر در سرزمین‌های اشغالی به اطلاع مردم خواهد رسید».
